Sebze üretimin cam, plastik ya da kumaş gibi korumalı bir yapı içinde gerçekleştirilmesine ‘örtüaltı üretim’ adı veriliyor. Bunun en bilinen şekli, cam veya şeffaf plastik örtülerin kullanıldığı seralar olsa da tünel sistemleri ve yüksek teknolojili yapılar gibi türleri mevcut.

Büyük bölümü güneşli ve su kaynaklarına sahip olan Türkiye’de, üretim sezonu uzatmak ya da yaz-kış ürün alabilmek için örtüaltı üretim yöntemine de başvuruluyor. Geçmiş yıllarda kısıtlı olarak yapılan örtüaltı üretim, 2023 yılı sonu itibariyle dünyada 4’üncü, Avrupa’da ise İspanya’nın ardından 2’inci sıraya kadar yükseldi. Türkiye’de, 2002 yılında 540 bin dekar alana ulaşan örtüaltı üretim, yüzde 42’lik bir artışla 2023 sonu itibariyle 764 bin dekarı geçti. Üstelik örtüaltı üretimin yüzde 81’i cam, plastik sera ve yüksek tünel gibi ileri sistemlerde gerçekleştiriliyor.

Destek çok

Örtüaltı üretimdeki bu artışta en önemli etken ise üreticilere verilen desteğin artması oldu. Destekler Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü kanalıyla üreticilere ulaştırılıyor. Örtü altı üretimde Bombus Arısı kullanımından, biyolojik mücadeleye, yenilenebilir enerji üretim tesisinden organik tarıma kadar birçok kalemde destekler var. Bombus Arısı kullanımında koloni başına 100 TL destek verilirken, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı örtüaltı aile işletmelerine dekar başına 200 TL, yenilenebilir enerji üretim tesisi gibi yatırımlara ise yeni tesis olması durumunda 14 milyon liraya kadar destek veriliyor. Bu desteklerin bir kısmı kredi bir kısmı ise hibe şeklinde.

AB kredileri de var

Örtü altı üretime destek sadece Tarım ve Orman Bakanlığı ile sınırlı değil. AB aday ve potansiyel aday ülkelere destek amaçlı oluşturulan ‘Katılım Öncesi Yardım Aracı (Instrument for Pre-Accession Assistance-IPA) Kırsal Kalkınma bileşeni kredileri de var. ‘IPARD Programı’ olarak bu bilinen bu kredilerden de örtüaltı üreticileri yararlanabiliyor. IPARD kapsamında 2 hektara kadar 500.000 avro desteği veriliyor.

100 milyon lira faizsiz kredi mümkün

Ayrıca 30 Aralık 2023’te yayınlanan ‘Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında, yatırım kredileri ile ilgili olarak da kredi kullanmak mümkün. Kapalı ortamda bitkisel üretim başlığı altında 100 milyon lira üst limite ve %100 faiz indirimine kadar kredi kullandırılabiliyor.

Kredi ve hibelerden yararlanmak için ilk yapılması gereken ise Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) ve Tarım Sigortaları Havuzu’na dahil olmak. BÜGEM tarafından üreticilere rehberlik hizmetleri de sunuluyor.